Giáo án Ngữ văn 11 - Học kỳ I. 74 trang | Lượt xem: 1448 | Lượt tải: 2. Những bài văn tham khao thi cuối học kì I. 5 trang | Lượt xem: 569 | Lượt tải: 0. Giáo án Ngữ văn 11 - Tuần 20 đến tuần 37. 51 trang | Lượt xem: 1534 | Lượt tải: 7. Giáo án Ngữ văn 11 - Người trong bao A.P. Sê Phân tích 4 câu đầu Vội vàng gồm dàn ý và 6 bài văn mẫu hay nhất. Qua đó giúp các bạn học sinh lớp 11 có nhiều ý mới, ý hay, ý đẹp khi làm văn. Chính nhận thức mới mẻ và quan niệm sống "giao cảm" hết mình với đời đã làm nên một phong cách Xuân Diệu mới mẻ Download Giáo án Vội vàng - Bài giảng tham khảo ngữ văn 11 cho giáo viên. Diệu Hương Giang. Với cách trình bày rõ ràng, khoa học, nội dung kiến thức đầy đủ, bám sát nội dung sách giáo khoa và những kiến thức mở rộng, các thầy cô giáo có thể sử dụng Giáo án Vội vàng làm 12/2/20. Mục lục ngữ văn lớp 11, sách giáo khoa. Mục lục bài học, soạn văn ngữ văn lớp 11 sách giáo khoa. Tập 1. Tuần 1. Vào phủ Chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự) Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân. Viết bài làm văn số 1: Nghị luận xã hội. Tuần 2. Nhưng vội vàng một nửa: Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân." Có lẽ nhà thơ đa thả vào đó chất phong tình lãng mạn để hóa hình cho mùa xuân. Hay Tạo hóa là thế đó, như một bà mẹ toàn năng ban tặng cho con người cuộc sống này. Nó gần gũi, nó trong trẻo tinh khôi mà ta có thể nhìn thấy và thậm chí ngả mình vào mùa xuân để tận hưởng. 0.1 Một số nội dung cần ghi nhớvề Vội vàng của Xuân Diệu. 1 Biện pháp nghệ thuật trong Vội vàng của Xuân Diệu. 1.1 Biện pháp tu từ và nghệ thuật trong 4 câu đầu bài Vội vàng. 1.2 Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn 2 bài Vội vàng. 1.3 Biện pháp tu từ trong XONj. A. Mục tiêu bài học Qua bài học nhằm giúp HS 1. Cảm nhận được niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình và qniệm về tgian, tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Giệu được thề hiện qua bài thơ. 2. Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt, dồi dào và mạch luận lí chặt chẽ cùng với những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật của nhà thơ 3. Tích hợp với những bài thơ đã học ở THCS Nhớ rừng, Quê hương, ông Phương tiện thực hiện - SGK, SGV Ngữ văn 11 - Giáo án - Tài liệu tham khảo về Xuân DiệuC. Cách thức tiến hành - Đọc hiểu - Đàm thoại phát vấn - Thuyết giảng - Trao đổi thảo luận Bạn đang xem tài liệu "Giáo án môn Ngữ văn 11 - Vội vàng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trênTiết theo PPCT 77 - 79 VỘI VÀNG Xuân Diệu Ngày soạn Ngày giảng Lớp Giảng 11A 11C 11K 11E Sĩ số Điểm KT miệng A. Mục tiêu bài học Qua bài học nhằm giúp HS 1. Cảm nhận được niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình và qniệm về tgian, tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Giệu được thề hiện qua bài thơ. 2. Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt, dồi dào và mạch luận lí chặt chẽ cùng với những sáng tạo độc đáo về nghệ thuật của nhà thơ 3. Tích hợp với những bài thơ đã học ở THCS Nhớ rừng, Quê hương, ông đồ... B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV Ngữ văn 11 - Giáo án - Tài liệu tham khảo về Xuân Diệu C. Cách thức tiến hành - Đọc hiểu - Đàm thoại phát vấn - Thuyết giảng - Trao đổi thảo luận D. Tiến trình giờ giảng 1. Ổn định 2. KTBC 3. GTBM 4. Hoạt động dạy học Hoạt động của Thầy và Trò Yêu cầu cần đạt GV Hãy nêu những điểm đáng chú ý về cuộc đời của Xuân Diệu? HS phát biểu GV ghi bảng GV Sự nghiệp sáng tác của Xuân Diệu có đặc điểm gì đáng chú ý? HS trả lời Gv ghi bảng GV đọc 1 lần văn bản -> gọi HS đọc và cho biết cảm nhận ban đầu về văn bản. HS thực hiện GV Vội vàng được in trong tập thơ nào? HS trả lời Gv ghi bảng GV Bài thơ có thể chia ra làm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần? HS thực hiện GV đoạn thơ thể hiện ước muốn gì của tác giả? Em có nhận xét gì về ước muốn đó? HS phát biểu Gv ghi bảng GV Nghệ thuật nổi bật của đoạn thơ này là gì? Tác dụng? HS trả lời GV chốt lại GV yêu cầu HS đọc lại 7 câu thơ tiếp -> trong đoạn thơ vừa đọc tác giả đã sử dụng nghệ thuật nào? Tác dụng? HS thực hiện Gv chốt lại GV các nhà nghiên cứu cho rằng đây là những câu thơ hay nhất, mới nhất táo bạo nhất của Xuân Diệu trước CM. GV trong đoạn thơ đó có những hình ảnh nào đáng chú ý? Em có nhận xét gì về hình ảnh đó? HS tìm hình ảnh -> nhận xét Gv chốt lại GV qua đó cũng đã thấy được tấm lòng của tác giả đối với thiên nhiên, đón nhận thiên nhiên. Hết tiết 1 -> tiết 2 Kiểm tra 15 phút GV Cảm nhậ của anh chị về 4 câu thơ Tôi muốn tắt nắng đi Cho màu đừng nhạt mất Tôi muốn buộc gió lại Cho hương đừng bay đi Yêu cầu + Tắt nắng để màu đừng nhạt + Buộc gió để hương đừng bay -> Ước muốn kì lạ, mơ uứơc vô lí nhưng mục đích và ước muốn rất thực. - tâm lí sợ thời gian trôi, muốn núi kéo thời gian, muốn giữ niềm vui được tận hưởng mãi mãi sắc màu, hương vị của cuộc sống. - Nghệ thuật + Điệp ngữ tôi muốn -> bộc lộ trực tiếp cái tôi cá nhân tự tin và tự tôn + Thể thơ ngũ ngôn, ngắn gọn như lời giãi bày cô nén cảm xúc và ý tưởng của nghệ sĩ -> khẳng định ước muốn của tác giả GV 2 câu cuối tác giả bộc lộ trực tiếp tâm trạng của mình như thế nào? HS tìm từ ngữ GV ghi bảng GV thuyết giảng điểm mâu thuân và thống nhất trong tâm trạng của Xuân Diệu GV Hãy phát hiện biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong đoạn thơ? HS phát hiện GV ghi bảng GV Tác giả đã đưa ra những quan niệm gì? Từ quan niệm đó tác giả muốn phản ánh điều gì? HS phát biểu GV để đưa ra quan niệm đó Xuân Diệu đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng? HS trả lời GV chốt lại GV thuyết giảng về tuổi xuân của đời người xuân của đát trời GV Đoạn cuối tác giả sử dụng nghệ thuật gì nổi bật? HS trả lời Gv ghi bảng GV yêu cầu HS đọc ghi nhớ SGK I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả a. Cuộc đời - 1916 - 1985, tên khai sinh Ngô Xuân Diệu - Cha nhà nho, mẹ thi sĩ - Lớn lên ở Quy Nhơn - Sau khi tốt nghiệp tú tài dạy học tư, làm viên chức ở Mĩ Tho -> ra Hà Nội viết văn, là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn - Trước CM tháng Tám tham gia mặt trận Việt Minh, hăng say hoạt động trong lĩnh vực văn hoá nghệ thuật. Cả cuộc đời gắn bó với nền văn học dân tộc - Là uỷ viên BCH hội nhà văn Việt Nam khoá I, II, III - Năm 1983 được bầu làm viện sĩ thông tấn viện Hàn lâm nghệ thuật cộng hoà dân chủ Đức b. Sự nghiệp - Tác phẩm tiêu biểu SGK T21 - Sự nghiệp văn học phong ohú và đa dạng - Xuân Diệu là "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" đêm đến cho thơ 1 sức sống mới, cảm xúc mới, thể hiện quan niệm sống mới mẻ và cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo - Ông là cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào và bền bỉ -> Là một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hoá lớn 2. Văn bản a. Đọc b. Xuất xứ - Vội vàng được in trông tập Thơ thơ 1938 - Là bài thơ tiêu biểu của Xuân Diệu trước CM tháng Tám c. Bố cục - Chia làm 4 phần + Phần 1 4 câu đầu - Ước muốn của tác giả + Phần 2 9 câu thơ tiếp - cảm nhận riêng của tác giả + Phần 3 16 câu tiếp - lí lẽ về thời gian, tuổi trẻ, hạnh phúc, mùa xuân + Phần 4 phần còn lại - giuc giã sống vội vàng để tận hưởng hạnh phúc của tuổi trẻ, tình yêu II. Đọc hiểu văn bản 1. Bốn câu thơ đầu - ƯỚc muốn của tác giả + Tắt nắng để màu đừng nhạt + Buộc gió để hương đừng bay -> Ước muốn kì lạ, mơ uứơc vô lí nhưng mục đích và ước muốn rất thực. - tâm lí sợ thời gian trôi, muốn núi kéo thời gian, muốn giữ niềm vui được tận hưởng mãi mãi sắc màu, hương vị của cuộc sống. - Nghệ thuật + Điệp ngữ tôi muốn -> bộc lộ trực tiếp cái tôi cá nhân tự tin và tự tôn + Thể thơ ngũ ngôn, ngắn gọn như lời giãi bày cô nén cảm xúc và ý tưởng của nghệ sĩ -> khẳng định ước muốn của tác giả 2. 9 câu thơ tiếp a. 7 câu đầu - Nghệ thuật + Điệp từ "này đây" như trình bày, mới gọi người quan sát thưởng thức + So sánh "tháng giêng ngon như một cặp môi gần" - dùng hình ảnh cụ thể của cơ thể con người so với đơn vị thời gian trừu tượng -> gợi cảm giác liên tưởng rất mạnh về tình yêu lứa đôi, hạnh phúc tuổi trẻ -> so sánh mới lạ độc đáo. - Hình ảnh + Ong bướm + Đồng nội xanh rì + Cành tơ phơ phất + Yến anh, ánh sáng, thần Vui -> hình ảnh đẹp đẽ, tươi non, trẻ trung. Cảnh thật, cuộc sống thiên nhiên thật, quen thuộc hàng ngày nhưng qua cảm xúc của tác giả cảnh vật và cuộc sống thần tiên thiên đường. b. 2 câu cuối - Tâm trạng sung sướng - vội vàng -> muốn sống nhanh, sống gấp, tranh thủ thời gian. Tâm trạng đầy mâu thuẫn những vẫn thống nhất -> Đoạn thơ nhịp thơ nhanh, câu thơ kéo dài mở rộng 8 chữ tác giả đã vẽ ra bức tranh cuộc sống thần tiên chính ngay cuộc sống hiện tại qua tâm trạng yêu đời và gắn bó sâu sắc. 3. 16 câu thơ tiếp - Nghệ thuật điệp từ "nghĩa là" - tạo thành câu định nghĩa giải thích để tìm ra bản chất, quy luật của cuộc sống, mang tính chất khẳng định, phát hiện như chân lí - Quan niệm gắn tuổi trẻ với mùa xuân - mùa tình yêu, tác giả đưa ra quan niệm mới mẻ thời gian, tuổi trẻ, mùa xuân của đời người thật hạn hẹp, nó chỉ đến với mỗi con người 1 lần và trôi qua rất nhanh -> tác giả nuối tiếc mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc - Nghệ thuật + Kết cấu lập luận nói làm chinếu, cònnhưng chẳng cònnên + Điệp từ phải chẳng - hỏi -> nối kết ý thơ, lí lẽ biện minh như đang tranh luận giãi bày về chân lí mới mẻ. + Hình ảnh đối lập Lượng trời chật > diễn tả cảm xúc ào ạt, dâng trào => Đoạnt thơ lời giục giã hãy sống vội vàng, hãy ra sức tận hưởng niềm lạc thú của tuổi trẻ, mùa xuân, tình yêu. III. Tổng kết 5. Củng cố và dặn dò - Nhắc lại kiến thức cơ bản - Chuẩn bị bài Nghĩa của câu - tiếp Hoạt động 2. Hoạt động hình thành kiến thức mớiGiáo viên hướng dẫn học sinh đọc SKG – tìm hiểu khái quát về tác giả, tác Hãy nêu vài nét về tác giả?- Hãy cho biết xuất xứ của bài thơ?Chia bố cục bài thơ và nêu nội dung chính từng phần?Bố cục 3 13 câu đầu Tình yêu cuộc sống trần thế “tha thiết”.-16 câu câu 14 - 29 Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp câu cuối Lời giục giã cuống quýt vội vàng để tận hưởng tuổi xuân của mình…Gv hướng dẫn Hs đọc hiểu chi gọi 1 Hs đọc bài sinh đọc, giáo viên hướng dẫn cách đọc, giọng đọc từng đoạn cho phù tác 1 Tìm hiểu 13 câu thơ đầu- Mở đầu bài thơ, tác giả thể hiện một khát vọng kì lạ đến ngông cuồng. Đó là khát vọng gì? Từ ngữ nào thể hiện điều này?Sở dĩ Xuân Diệu có khát vọng kì lạ đó bởi dưới con mắt của thi sĩ mùa xuân đầy sức hấp dẫn, đầy sự quyến Vậy bức tranh mùa xuân hiện ra như thế nào? Chi tiết nào thể hiện điều này?- Để miêu tả bức tranh thiên nhiên đầy xuân tình, tác giả sử dụng nghệ thuật gì?Có gì mới trong cách sử dụng nghệ thuật của tác giả?Nghệ thuật đó có tác dụng gì?- Hãy cho biết tâm trạng của tác giả qua đoạn thơ trên?Giáo viên hướng dẫn nắm đoạn “Xuân Diệu là nhà thơ …trong thơ” và cắt nghĩa từ “mới nhất” ở những phương diện nào? nội dung và nghệ thuật.Hết tiết 1, chuyển sang tiết tác 2 Tìm hiểu 15 câu thơ gian tự nhiên vẫn thế nhưng quan niệm, cảm nhận về thời gian ở mỗi con người, thời đại lại khác Quan niệm về thời gian của người xưa và Xuân Diệu có gì khác?→ Người xưa, các nhà thơ trung đại HXH.…”Xuân vẫn tuần hoàn” → Thời gian qua đi rồi trở lại, thời gian vĩnh cửu →quan niệm này xuất phát từ cái nhìn tĩnh, siêu hình, lấy sinh mệnh vũ trụ làm thước Từ quan niệm thời gian là tuyến tính, nhà thơ đã cảm nhận được điều gì? Chi tiết nào thể hiện được điều đó?→Xuân Diệu thể hiện cảm nhận tinh tế về bước đi của thời gian là sự mất mát, chia li. Mất tuổi trẻ, tình yêu - đẹp nhất, quí nhất của đời người không còn. Không gian, thời gian, cảnh vật đều mất Quan niệm sống của Xuân Diệu là gì qua đoạn thơ đó?Thao tác 3 tìm hiểu 10 câu Cảm nhận được sự trôi chảy của thời gian, Xuân Diệu đã làm gì để níu giữ thời gian?Hãy nhận xét về đặc điểm của hình ảnh, ngôn từ, nhịp điệu trong đoạn thơ mới?- Hãy nêu đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?- Hãy rút ra ý nghĩa của văn bản?Gv hướng dẫn học sinh tổng Tìm hiểu chung 1. Tác giả- Xuân Diệu 1916- 1985 tên khai sinh là Ngô Xuân Quê Can Lộc – Hà Tĩnh nhưng sông với mẹ ở Quy Là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ Là nghệ sĩ lớn, nhà văn hóa lớn có sức sáng tạo mãnh liệt, bền bỉ và có sự nghiệp văn học phong Tác phẩm- Xuất xứ In trong tập Thơ thơ 1938- tập thơ đầu tay và cũng là tập thơ khẳng định vị trí của Xuân Diệu – “Nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”.II. Đọc - hiểu A. Nội dung 1. Tình yêu cuộc sống tha thiết- Khát vọng kì lạ đến ngông cuồng“Tắt nắng; buộc gió” + điệp ngữ “tôi muốn” khao khát đoạt quyền tạo hóa, cưỡng lại quy luật tự nhiên, những vận động của đất trời.→ Cái tôi cá nhân đầy khao khát đồng thời cũng là tuyên ngôn hành động với thời Bức tranh mùa xuân hiện ra như một khu vườn tràn ngập hương sắc thần tiên, như một cõi xa lạ+ Bướm ong dập dìu+ Chim chóc ca hót+ Lá non phơ phất trên cành.+ Hoa nở trên đồng nội→ Vạn vật đều căng đầy sức sống, giao hòa sung sướng. Cảnh vật quen thuộc của cuộc sống, thiên nhiên qua con mắt yêu đời của nhà thơ đã biến thành chốn thiên đường, thần tiên.+ Điệp ngữ này đây tuần tháng hợp với hình ảnh, Hoa … xanh rìâm thanh, màu sắc Lá cành tơ …Yến anh … khúc tình siÁnh sang chớp hàng mi+ So sánh tháng giêng ngon nhứ cặp môi gần táo bạo. Nhà thơ phát hiện ra vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên và thổi vào đó 1 tình yêu rạo rực, đắm say ngây ngất.→ Sự phong phú bất tận của thiên nhiên, đã bày ra một khu địa đàng ngay giữa trần gian - “một thiên đàng trần thế”- Tâm trạng đầy mâu thuẫn nhưng thống nhất Sung sướng >< vội vàng Muốn sống gấp, sống nhanh, sống vội tranh thủ thời Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người- Xuân Diệu lại cho rằngXuân đương tới – đương quaXuân còn non - sẽ già→ thời gian như 1 dòng chảy, thời gian trôi đi tuổi trẻ cũng sẽ mất. Thời gian tuyến tính → Xuân Diêu thể hiện cái nhìn biện chứng về vũ trụ, thời Cái nhìn động+ Xuân Diêu cảm nhận sự mất mát ngay chính sinh mệnh hết nghĩa là tôi cũng mất…tuổi trẻ chẳng 2 lần thắm lại→ Mùa xuân, tuổi trẻ không tồn tại mãi, nó ngắn ngủi vô cùng, tuổi trẻ đẹp nhất của đời mỗi người. Xuân Diệu lấy tuổi trẻ làm thước đo thời gian. Thời gian mất nghĩa là tuổi trẻ cũng mất → Cảm nhận sâu sắc, thấm thía.+Hình ảnh sự vật- Cơn gió xinh … phải bay đi- Chim rộn ràng … đứt tiếng reo.→tàn phai, héo úa, chia phôi, tiễn Mau gấp gáp, vội vàng, cuống quýt, hưởng thụ.→ Quan niệm mới, tích cực thấm đượm tinh thần nhân văn.→ sự trân trọng và ý thức về giá trị của sự sống, cuộc sống, biết quí đời mình đây cũng là cơ sở sâu xa của thái độ sống vội vàng.3. Lời giục giã cuống quýt vội vàng để tận hưởng tuổi xuân của mìnhCảm xúc tràn trề, ào ạt khiến Xuân Diệu sử dụng ngôn từ đặc Nghệ thuật điệp cú theo lối tăng tiếnTa muốn ômriếtsaythâucắn→ cao trào của cảm xúc mãnh Điệp+ Liên từ và … và.+ Giới từ + trạng tháiCho chếnh choángđã đầyno nê- Tính từ chỉ xuân sắc mơn mởn, thời Danh từ- Những biện pháp trên thể hiện cái “tôi” đắm say mãnh liệt, táo bạo, cái “tôi” điển hình cho thời đại mới, một cái “tôi” tài năng thiết tha giao cảm với Nhịp điệu của đoạn thơ dồn dập, hối hả, sôi nổi, cuồng Nghệ thuật - Sự kết hợp giữa mạch cảm xúc và mạch luận Cách nhìn, cách cảm mới và những sáng tạo độc đáo về hình ảnh Sử dụng ngôn từ nhịp điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng Ý nghĩa văn bảnQuan niệm nhân sinh, quan niệm thẫm mĩ mới mẻ của Xuân Diệu- nghệ sĩ của niềm khao khát giao cảm với Tổng kếtPhần Ghi nhớ. 1. Rút trong tập “Thơ thơ”, tập thơ đầu của Xuân Diệu, xuất bản năm 1938. 2. Tuổi trẻ rất đẹp, rất đáng yêu. Một đời người chỉ có một lần tuổi trẻ. Phải biết quý trọng và sống hết mình với tuổi trẻ và thời tích________________________________________ 1. Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân - Thiên nhiên rất đẹp đầy hương sắc của hoa “đồng nội xanh rì”, của lá “cành tơ phơ phất”; “Tuần tháng mật” của ong bướm. “Khúc tình si” của yến anh. “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”. Chữ “này đây” được 5 lần nhắc lại diễn tả sự sống ngồn ngộn phơi bày, thiên nhiên hữu tình xinh đẹp thật đáng yêu. Vì lẽ đó nên phải vội vàng “tắt nắng đi” và “buộc gió lại”. Trong cái phi lí có sự đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn. - Tuổi trẻ rất đẹp rất đáng yêu. Bình minh là khoảnh khắc tươi đẹp nhất của một ngày, đó là lúc “Thần Vui hằng gõ cửa”. Tháng giêng là tháng khởi đầu của mùa xuân, “ngon như một cặp môi gần”. Một chữ “ngon” chuyển đổi cảm giác thần tình, một cách so sánh vừa lạ vừa táo bạo. Chiếc môi ấy chắc là của giai nhân, của trinh nữ. Đây là câu thơ hay nhất mới nhất cho thấy màu sắc cảm giác và tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt của thi sĩ Xuân Diệu. Chắc là Xuân Diệu viết bài thơ này trước năm 1938, lúc ông trên dưới 20 tuổi - cái tuổi thanh xuân bừng sáng, nhưng thi sĩ đã “vội vàng một nửa” - cách nói rất thơ - chẳng cần đến tuổi trung niên nắng hạ mới luyến tiếc tuổi hoa niên. Dấu chấm giữa dòng thơ, rất mới, thơ cổ không hề có. Như một tuyên ngôn về “vội vàng” Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn khối 11 - Vội vàng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trênVỘI VÀNG Xuất xứ, chủ đề 1. Rút trong tập “Thơ thơ”, tập thơ đầu của Xuân Diệu, xuất bản năm 1938. 2. Tuổi trẻ rất đẹp, rất đáng yêu. Một đời người chỉ có một lần tuổi trẻ. Phải biết quý trọng và sống hết mình với tuổi trẻ và thời gian. Phân tích 1. Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân - Thiên nhiên rất đẹp đầy hương sắc của hoa “đồng nội xanh rì”, của lá “cành tơ phơ phất”; “Tuần tháng mật” của ong bướm. “Khúc tình si” của yến anh. “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”. Chữ “này đây” được 5 lần nhắc lại diễn tả sự sống ngồn ngộn phơi bày, thiên nhiên hữu tình xinh đẹp thật đáng yêu. Vì lẽ đó nên phải vội vàng “tắt nắng đi” và “buộc gió lại”. Trong cái phi lí có sự đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn. - Tuổi trẻ rất đẹp rất đáng yêu. Bình minh là khoảnh khắc tươi đẹp nhất của một ngày, đó là lúc “Thần Vui hằng gõ cửa”. Tháng giêng là tháng khởi đầu của mùa xuân, “ngon như một cặp môi gần”. Một chữ “ngon” chuyển đổi cảm giác thần tình, một cách so sánh vừa lạ vừa táo bạo. Chiếc môi ấy chắc là của giai nhân, của trinh nữ. Đây là câu thơ hay nhất mới nhất cho thấy màu sắc cảm giác và tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt của thi sĩ Xuân Diệu. Chắc là Xuân Diệu viết bài thơ này trước năm 1938, lúc ông trên dưới 20 tuổi - cái tuổi thanh xuân bừng sáng, nhưng thi sĩ đã “vội vàng một nửa” - cách nói rất thơ - chẳng cần đến tuổi trung niên nắng hạ mới luyến tiếc tuổi hoa niên. Dấu chấm giữa dòng thơ, rất mới, thơ cổ không hề có. Như một tuyên ngôn về “vội vàng” “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần, Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa. Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”. Vội vàng vì thiên nhiên quá đẹp, vì cuộc sống quá yêu, vì tuổi trẻ quá thơ mộng. Đang tuổi hoa niên mà đã “vội vàng một nửa” Cảm thức của thi sĩ về thời gian, về mùa xuân, về tuổi trẻ rất hồn nhiên, mới mẻ. 2. Mua đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm. - Quan niệm về thời gian có nhiều cách nói. Thời gian là vàng ngọc. Bóng ngả lưng ta. Thời gian vun vút thoi đưa, như bóng câu tuấn mã vút qua cửa sổ, như nước chảy qua cầu. Thời gian một đi không trở lại. Xuân Diệu cũng có một cách nói rất riêng của nhà thơ tương phản đối lập để chỉ ra một đời người chỉ có một tuổi xuân; tuổi trẻ một đi không trở lại. “Xuân đang tới, nghĩa là xuân đương qua, Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già. Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất Lòng tôi rộng, nhưng lượng đời cứ chật Không cho dài thời trẻ của nhân gian Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại” Giọng thơ sôi nổi như nước tự mạch nguồn tuôn ra. Một hệ thống tương phản đối lập tới-qua, non-già, hết-mất, rộng-chật, tuần hoàn-bất phục hoàn, vô hạn-hữu hạn - để khẳng định một chân lý - triết lý tuổi xuân một đi không trở lại. Phải quý tuổi xuân. - Cách nhìn nhận về thời gian cũng rất tinh tế, độc đáo, nhạy cảm. Trong hiện tại đã bắt đầu có quá khứ và tương lai; cái đang có lại đang mất dần đi Và mối tương giao mầu nhiệm của cảnh vật, của tạo vật hình như mang theo nỗi buồn “chia phôi” hoặc “tiễn biệt”, “hờn” vì xa cách, “sợ” vì phai tàn sắp sửa. Cảm xúc lãng mạn dào dạt trong cái vị đời. Nói cảnh vật thiên nhiên mà là để nói về con người, nói về nhịp sống khẩn trương, “vội vàng” của tạo vật. Với Xuân Diệu, hầu như cuộc sống nơi “vườn trần” đều ít nhiều mang “bi kịch” về thời gian. “Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt” Cũng là “gió”, là “chim” nhưng gió “thì thào” vì “hớn”, “chim” bỗng ngừng hót, ngừng rao vì “sợ”! Câu hỏi tu từ xuất hiện cũng là để làm nổi bật nghịch lí giữa mùa xuân - tuổi trẻ và thời gian “Con gió xinh thì thào trong lá biếc Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi? Chim rộn ràng bỗng dứt tiếng reo thi Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?” Thi sĩ bỗng thốt lên lời than. Tiếc nuối. Lo lắng. Chợt tỉnh “mùa chưa ngả chiều hôm”, nghĩa là vẫn còn trẻ trung, chưa già. Lên đường! Phải vội vàng, phải hối hả. Câu cảm thán với cách ngắt nhịp biến hóa làm nổi bật nỗi lòng vừa lo lắng băn khoăn, vừa luống cuống tiếc rẻ, bâng khuâng “Chẳng bao giờ/ôi/chẳng bao giờ nữa Mau đi thôi/mùa chưa ngả chiều hôm”. Xưa kia, Nguyễn Trãi viết trong chùm “thơ tiếc cảnh” - “Xuân xanh chưa dễ hai phen lại Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên” Bài số 3 - “Tiếc xuân cầm đuốc mảng chơi đêm” Bài số 7 Những vần thơ của Nguyễn Trãi giúp ta cảm nhận sắc điệu trữ tình trong “Vội vàng” về màu thời gian, về sắc thời gian và tuổi trẻ. Thật yêu đời. Thật ham sống. 3. Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi! - Mở đầu bài thơ là cái Tôi hăm hở “Tôi muốn tắt nắng đi”. Kết thúc bài thơ là “TA”, là mọi tuổi trẻ. Một sự hòa nhập và đồng điệu trong dòng chảy thời gian Sống mãnh liệt, sống hết mình. Sống nồng nàn say mê. Nghệ thuật trùng điệp trong diễn tả. Ngôn từ đậm màu sắc cảm giác, xúc giác, rạo rực “Ta muốn ôm”, “Ta muốn riết Ta muốn say Ta muốn thâu”. “Ta muốn ôm Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn Ta muốn riết mây đưa và gió lượn Ta muốn say cách bướm với tình yêu Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều Và non nước, và cây và cỏ rạng” Sống cũng là để yêu, yêu hết mình. Thơ hay vì màu sắc lãng mạn. Vì giọng thơ sôi nổi. Nghệ thuật “vắt dòng” với ba từ “và” xuất hiện trong một dòng thơ làm nổi bật cảm xúc say mê vồ vập cảnh đẹp, tình đẹp nơi vườn trần. Tất cả mùi thơ, ánh sáng, thanh sắc, xuân hồng đều là khao khát của thi nhân “Cho chếnh choáng mùi thơ, cho đã đầy ánh sáng Cho no nê thanh sắc của thời tươi Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!” Kết luận Sống vội vàng không có nghĩa là sống gấp, ích kỷ trong hưởng thụ. “Vội vàng” thể hiện một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Biết quý trọng thời gian, biết quý trọng tuổi trẻ, biết sống cũng là để yêu; tình yêu lứa đôi, tình yêu tạo vật. Tình cảm ấy đã thể hiện một quan niệm nhân sinh mới mẻ, cấp tiến. Bảy thập kỷ sau còn làm cho không ít người ngỡ ngàng! Xuân Diệu đã sống “vội vàng” như vậy. 50 tác phẩm, hơn 400 bài thơ tình, ông đã làm giàu đẹp cho nền thi ca Việt Nam hiện đại. Bài thơ “Vội vàng” cho thấy một cảm quan nghệ thuật “rất đẹp, rất nhân văn, một giọng thơ sôi nổi, dâng trào và lôi cuốn, hấp dẫn. Có chất xúc giác trong thơ. Cách dùng từ rất bạo, cách cấu trúc câu thơ, đoạn thơ rất tài hoa. “Vội vàng” tiêu biểu nhất cho Thơ mới, thơ lãng mạn 1932-1941.

giáo án văn 11 vội vàng